Afrikaanse vrouwen

                                                             Vrouwen Kameroen (foto Harrie Leyten 2010)

Van vrouwen in Afrika wordt vaak aangenomen, dat zij slachtoffers zijn van een mannenmaatschappij: achtergesteld en onderdrukt. Bij nader inzien bezitten zij grote invloed, ook macht, op het wel en wee van de samenleving. Vrouwen in Afrika, bijvoorbeeld bij de Yoruba in Nigeria, spreken zelden over hun macht, maar zij bezitten die wel. En hun macht wordt door mannen erkend.

In prekoloniale tijden, en in sommige gebieden voortdurend tot in de huidige tijd, hadden mannen en vrouwen ieder hun eigen domein, een sfeer van werkzaamheden en activiteiten die geheel onder controle stonden van óf de mannen óf de vrouwen. Het domein van de ene sekse was niet toegankelijk voor de andere sekse.  Landbouw , de teelt van voedselgewassen , maaltijden koken, water halen, waren typisch het domein van de vrouw. Andere activiteiten, zoals de jacht, het maken van gereedschappen, oorlog voeren, de productie van handelsgewassen, werden als typisch het mannelijke domein gezien.                                             

Het onderscheid tussen de twee domeinen betekende in sommige opzichten ook een tegenstelling tussen de twee seksen. Deze nam soms de vorm aan van een machtsstrijd. Mannen wilden aantonen dat zij de dominante sekse  waren en dat zij vrouwen konden overheersen. Deze houding werd vooral gemanifesteerd in maskerades waarbij de (mannelijke) dansers maskers droegen om vrouwen te imponeren. Bij rituele dansen van de mannen was het vrouwen zelfs verboden aanwezig te zijn en de maskers te zien. Hoe Afrikaanse vrouwen reageerden (of vroeger gereageerd hebben) is niet altijd duidelijk, niet in de laatste plaats omdat hun houding onvoldoende bestudeerd is geweest. Het beeld bij sommigen in Europa bestaat, is dat Afrikaanse vrouwen door hun mannen overheerst worden. Werden, waartegen zij niet konden inbrengen. Of dat vrouwen zich dermate onderdanig hebben getoond, dat het de indruk wekte dat zij niets te zeggen hadden. Een voorbeeld dat in deze context wordt gebruikt, is het gegeven dat in Afrika (met één uitzondering) vrouwen in hun dansen geen maskers dragen. Maskers behoren tot het domein van de man. Maskers zijn voor mannen de bevestiging van hun male power. Vrouwen daarentegen gebruiken in dezelfde context  een oud Ashanti spreekwoord: ‘De hennen weten wanneer het ochtend wordt, maar laten het aan de haan over om de komst van de zon aan te kondigen’. Met andere woorden: de hennen lijken te accepteren dat de aankondiging van de komst van de zon tot het domein van de man (de haan)  behoort. Ze laten het de haan doen, maar zijn zich ten volle bewust van hun eigen female power
In deze artikelen wordt deze stelling verduidelijkt. 

Print